België herziet 100.000 langdurig zieken en scherpt homeopathie-regelgeving aan

België staat voor een van de grootste herstructureringen van het ziekte- en arbeidsongeschiktheidsysteem in decennia. Minister van Openbare Gezondheid Frank Vandenbroucke kondigde aan dat meer dan 100.000 langdurig zieken opnieuw worden beoordeeld — een stap die niet alleen de financiële duur van het systeem wil verminderen, maar ook de grens tussen medische behoefte en arbeidspotentieel scherp aftekent. De veranderingen, die vanaf 1 juli 2025 in fase lopen en volledig operationeel zijn vanaf 1 januari 2026, komen voort uit het regeerakkoord van De Wever en raken zowel de zorg als de arbeidsmarkt op een manier die veel mensen onverwacht raakt.

Hoe de ziekteverzekering verandert

Vanaf 1 juli 2025 geldt een nieuwe regel: werknemers die langer dan 30 kalenderdagen ziek zijn, moeten een 30% solidariteitsbijdrage betalen op hun ziekte- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen tijdens de tweede en derde maand van afwezigheid. Dit vervangt de oude ‘responsabiliseringsbijdrage bovenmaatse instroom in invaliditeit’, die vaak als te vaag en onduidelijk werd ervaren. De bedoeling? Iedereen die langdurig ziek is, moet zich betrokken voelen bij het herstelproces — ook financieel.

Wat nog harder snijdt: wie na een ziekteperiode van meer dan een jaar nog steeds niet terug is in het arbeidsleven, krijgt een herbeoordeling. Als er een arbeidspotentieel wordt vastgesteld — zelfs als het maar een paar uur per week is — moet de persoon deelnemen aan een herintegratietraject, via de werkgever of via de ziektekostenverzekeraar. En wie binnen acht weken na terugkeer weer ziek wordt, verliest automatisch het recht op een nieuwe periode van gegarandeerd salaris. Vroeger was dat na slechts twee weken werk mogelijk. Nu? Geen tweede kans. Het is een harde, maar bedoelde boodschap: herstel moet werkelijk zijn, niet een tijdelijke pauze.

De elektronische ziektebrief: de nieuwe bewaker

Een cruciaal onderdeel van de hervorming is de invoering van de elektronische ziektebrief. Vanaf 2025 sturen artsen deze direct via de e-Box naar werkgevers en registreert het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) elke voorschrift. Dat betekent: als een arts te vaak ziekteverklaringen uitvaardigt voor klachten zonder duidelijke medische onderbouwing, wordt hij of zij gesignaleerd. Straffen zijn mogelijk — van waarschuwingen tot boetes, zelfs opheffing van de vergunning. De bedoeling? Misbruik stoppen, niet de zorg beperken. Maar voor veel patiënten voelt het als een verlies van vertrouwen: wie zorgt er nu voor, de arts of het systeem?

Wat betekent dit voor werkgevers?

Bedrijven met meer dan 50 werknemers mogen vanaf 2025 slechts twee keer per jaar een werknemer zonder artsverklaring laten afwezig zijn. Vroeger was dat drie keer. Dat dwingt werkgevers om actiever te zijn in het voorkomen van ziekteverzuim — en ook in het herstel. Ze moeten nu samenwerken met de ziektekostenverzekeraar en de regionale diensten zoals VDAB, Le Forem, Actiris en ArbeitsAmt. Wie niet meewerkt aan een herintegratietraject, loopt het risico dat de uitkering wordt geschorst. Dat geldt ook voor zorgontvangers zonder contract — een groep die vaak over het hoofd wordt gezien.

Homeopathie: een tegenspraak in de wet

Hier komt de twist. Terwijl de overheid striktere regels invoert voor ziekteverzuim, wordt homeopathie juist gereguleerd — en niet afgeschaft. Vanaf 2025 moet elke homeopaat zich exclusief registreren bij de overheid, zoals aangekondigd door de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Alles wat al geregistreerd was, blijft gelden. Dat betekent: homeopathie blijft toegankelijk — maar alleen via geregistreerde praktijkvoerders. De Vereniging Homeopathie viert dit als een overwinning. Ze organiseren de Week van Homeopathie 2025België van 10 tot 16 april, met als thema ‘homeopathie bij kinderen en jonge dieren’. Ze noemen het een ‘milde en natuurlijke geneeswijze’ die ‘snel effect heeft bij post-COVID’ — hoewel ze ook toegeven dat soms meerdere middelen nodig zijn.

Maar hier is de paradox: voor langdurig zieken, die vaak met chronische klachten worstelen, kan homeopathie een belangrijke aanvulling zijn. Toch wordt hun toegang tot zorg nu onder de loep gelegd. Wordt homeopathie nu gezien als een luxe, of als een medische optie die bijdraagt aan herstel? De overheid zegt: het gaat niet om het soort behandeling, maar om de werkelijke herstelkans. Maar voor veel patiënten voelt het alsof hun keuze voor natuurlijke geneeswijzen wordt afgestraft.

Wie profiteert? Wie verliest?

De ziektekostenverzekeraars reageren positief op de hervorming, zoals VRT NWS meldde. Ze zien het als een noodzakelijke sanering. Werkgevers, die jarenlang last hadden van ziekteverzuim, zijn ook tevreden — vooral met de strengere regels voor terugval. Maar wat met de mensen? De vrouw die na een longontsteking nooit meer volledig hersteld is? De man met chronische pijn die homeopathie helpt om zijn pijn te beheersen? Zij worden nu onderworpen aan een systeem dat hun medische realiteit niet altijd ziet — alleen hun arbeidsvermogen.

De kern van de kwestie is niet technisch. Het is ethisch. Moet een mens worden beoordeeld op wat hij kan doen, of op wat hij nodig heeft? De regering kiest voor functionaliteit. Maar veel patiënten voelen zich als een getal in een spreadsheet — niet als een mens.

Wat komt er nu?

De eerste beoordelingen beginnen in juli 2025, met de eerste waarschuwingen voor niet-meewerkende patiënten. De elektronische ziektebrief wordt in de loop van het jaar uitgerold. En in april 2025, terwijl de Week van Homeopathie de kracht van alternatieve geneeswijzen viert, zullen duizenden langdurig zieken hun eerste beoordelingsbrief ontvangen. De spanning is groot. De overheid zegt: ‘We willen iedereen helpen terug te keren.’ De patiënten vragen: ‘En als we niet kunnen?’